(LĐ online) - Cách đây đúng 70 năm, trong lúc cuộc kháng chiến chống Pháp đang ở giai đoạn gay go, ác liệt, ngày 11-6-1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra "Lời kêu gọi thi đua ái quốc" nhằm động viên nhân dân ta "Diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm" và thực hiện thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.
(LĐ online) - Cách đây đúng 70 năm, trong lúc cuộc kháng chiến chống Pháp đang ở giai đoạn gay go, ác liệt, ngày 11-6-1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra "Lời kêu gọi thi đua ái quốc" nhằm động viên nhân dân ta “Diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm” và thực hiện thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Từ đó, phong trào thi đua yêu nước phát triển một cách sâu rộng và mạnh mẽ, góp phần quan trọng vào sự thành công của cách mạng nước ta trong suốt 70 năm qua. Ngày 11/6 đánh dấu một mốc son quan trọng, trở thành ngày truyền thống thi đua yêu nước của nhân dân ta.
Bằng cách viết cụ thể, ngắn gọn, xúc tích, ngôn ngữ giản dị nhưng hàm chứa đầy đủ những nội dung cốt yếu về mục đích, phương pháp, đối tượng tổ chức, phương châm và kết quả của phong trào thi đua yêu nước cần hướng tới. Chỉ hơn 440 từ, “Lời kêu gọi thi đua ái quốc” đã thôi thúc hàng triệu người dân Việt Nam không ngại hy sinh, gian khổ, hăng hái thi đua lao động sản xuất, tham gia kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc.
Chủ đề của Lời kêu gọi đã toát lên tinh thần: “Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua. Và những người thi đua là những người yêu nước nhất”. Nội dung “Lời kêu gọi thi đua ái quốc” được tóm lược là: Mở đầu, Hồ Chủ tịch viết: “Mục đích thi đua ái quốc là gì? Và Người trả lời: “Diệt giặc đói khổ, diệt giặc dốt nát, diệt giặc ngoại xâm”. Về cách làm, phải dựa vào “Lực lượng của dân, tinh thần của dân” để đem lại “Hạnh phúc cho dân”. Về đối tượng và yêu cầu, Người viết: “Vì bổn phận của người dân Việt Nam, bất kỳ sĩ, nông, công, thương, binh; bất kỳ làm việc gì, đều cần phải thi đua nhau”. Yêu cầu thi đua là phải: “Làm cho mau/Làm cho nhiều” và trong thi đua thì phải “Vừa kháng chiến/Vừa kiến quốc”. Khẩu hiệu thi đua: “Toàn dân kháng chiến/Toàn diện kháng chiến”. Kết quả của thi đua: “Toàn dân đủ ăn đủ mặc/Toàn dân biết đọc, biết viết/Toàn bộ đội đầy đủ lương thực, khí giới, để diệt ngoại xâm/Toàn quốc sẽ thống nhất độc lập hoàn toàn”. Thế là chúng ta thực hiện được “Ba chủ nghĩa”: Dân tộc độc lập. Dân quyền tự do. Dân sinh hạnh phúc. Trên cơ sở đó, Người kêu gọi tất cả mọi đối tượng, mọi người sôi nổi tham gia phong trào thi đua yêu nước.
Đọc lại “Lời kêu gọi thi đua ái quốc”, chúng ta càng nhận thức sâu sắc rằng, thi đua cần phải có mục đích rõ ràng, bằng những hành động, việc làm cụ thể, thiết thực, nhằm đạt được mục tiêu đề ra; tuyệt đối không được nói suông, hô hào chung chung. Mỗi khi làm được như vậy, phong trào sẽ quy tụ, động viên được mọi đối tượng tham gia “bất kỳ già trẻ, gái trai, bất kỳ giàu, nghèo, lớn, nhỏ…” đều hăng hái tham gia phong trào thi đua, thật sự trở thành những chiến sĩ trên các mặt trận, đúng như điều Bác Hồ mong muốn.
Thực hiện lời kêu gọi của Bác, ngay từ đầu các phong trào thi đua yêu nước đã được cả nước tích cực hưởng ứng; phong trào phát triển rộng khắp, thu hút đồng bào và chiến sĩ hăng say lao động sản xuất, thực hành tiết kiệm để chống giặc đói, học tập xóa nạn mù chữ để chống giặc dốt và anh dũng chiến đấu diệt giặc ngoại xâm, làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, cả dân tộc Việt Nam đã đáp lời kêu gọi thiêng liêng của Hồ Chủ tịch “Không có gì quý hơn độc lập tự do”, sôi sục đứng lên đánh Mỹ - ngụy; các phong trào thi đua diễn ra sôi nổi. Ở miền Bắc có các phong trào tiêu biểu như : “Ba sẵn sàng”, “Ba đảm đang”, “Năm xung phong”, “Mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt”...; xuất hiện nhiều điển hình tiêu biểu như: “Sóng Duyên Hải” trong công nghiệp, “Gió Đại Phong” trong nông nghiệp, “Cờ Ba Nhất” trong quân đội, “Tiếng trống Bắc Lý” trong giáo dục...Cùng với miền Bắc, đồng bào miền Nam đã thi đua đánh giặc, giành nhiều thắng lợi trên các mặt trận chính trị, quân sự; xuất hiện nhiều tấm gương các anh hùng, dũng sĩ diệt giặc, qua đó, cùng với nhân dân cả nước làm nên thắng lợi vẻ vang trong Cuộc Tổng tiến công mùa Xuân năm 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.
Từ 1975 đến nay, nhất là trong 30 năm đổi mới, phong trào thi đua tiếp tục được đẩy mạnh, mang lại hiệu quả thiết thực; tiêu biểu như các phong trào chung: Xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư; xây dưng nông thôn mới, xóa đói giảm nghèo, đền ơn đáp nghĩa, giúp đỡ đồng bào các địa phương bị thiên tai, hoạn nạn, phòng chống tội phạm và các tệ nạn xã hội… và phong trào tiêu biểu của các ngành, lĩnh vực…Các phong trào thi đua yêu nước đã xuất hiện nhiều điển hình tiêu biểu, nhiều tập thể, cá nhân được tôn vinh và nhân rộng, tạo sức lan tỏa cái đẹp - hành động tích cực; đẩy lùi những xấu xa, tiêu cực trong cuộc sống, làm cho xã hội ngày càng tốt đẹp hơn. Đặc biệt từ khi Quốc hội ban hành Luật Thi đua - khen thưởng năm 2003, sửa đổi bổ sung năm 2005, hệ thống văn bản hướng dẫn về công tác thi đua - khen thưởng ngày càng được hoàn chỉnh; công tác thi đua - khen thưởng ngày càng đi vào nề nếp, tạo điều kiện tích cực thúc đẩy phong trào thi đua yêu nước trên mọi lĩnh vực, góp phần quan trọng trong việc thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng – an ninh, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị vững mạnh.
Thực tiễn mấy chục năm qua cho thấy, phong trào thi đua yêu nước đã trở thành một trong những động lực quan trọng thúc đẩy việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng đặt ra trong các giai đoạn. Đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Thi đua khen thưởng là động lực phát triển và là biện pháp quan trọng để xây dựng con người mới. Thi đua yêu nước phải được tiến hành thường xuyên, liên tục hàng ngày”. Chính phong trào thi đua yêu nước đã kích thích, động viên mọi người cùng nhau đưa hết tài năng, sức lực nhằm đạt thành tích tốt nhất trong chiến đấu, sản xuất, công tác, học tập…Thành tựu to lớn trong sự nghiệp giải phóng dân tộc cũng như sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc luôn gắn liền và có sự đóng góp quan trọng của phong trào thi đua ái quốc.
Tuy nhiên, so với yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra hiện nay, phong trào thi đua có lúc, có nơi vẫn còn nhiều bất cập; chưa đi vào thực chất, hiệu quả thấp. Nhận thức về thi đua, khen thưởng còn chưa thật đúng đắn, sâu sắc; hình thức và nội dung thi đua, khen thưởng còn chậm đổi mới, thiếu sáng tạo, nhiều khi mang tính hình thức; việc đánh giá, bình xét thi đua chưa công bằng, chính xác; khen thưởng chưa kịp thời, còn tràn lan, cào bằng… Chính những yếu kém, bất cập đã làm giảm ý nghĩa và vai trò to lớn của công tác thi đua, khen thưởng, gây phản cảm, bức xúc trong dư luận xã hội...
Để khắc phục một số bất cập, yếu kém, nâng cao vị thế và vai trò của phong trào thi đua yêu nước và công tác thi đua, khen thưởng trong tình hình mới, bên cạnh việc quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Luật thi đua khen thưởng và các văn bản hướng dẫn, chúng ta cần quán triệt và thấm nhuần tư tưởng của Bác về phong trào thi đua yêu nước: “Mục đích thi đua… là: Sửa chữa khuyết điểm, phát triển ưu điểm ... Phải làm cho mọi người đều hiểu rõ thi đua là ích nước lợi nhà, thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua”.
Để thi đua - khen thưởng thật sự “là động lực phát triển và là biện pháp quan trọng để xây dựng con người mới” như Bác Hồ từng căn dặn, công tác thi đua – khen thưởng cần phải không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng; trở thành phong trào cách mạng sâu rộng trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân; động viên, lôi cuốn, khuyến khích mọi cá nhân, tập thể phát huy truyền thống yêu nước, năng động, sáng tạo vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Trước mắt cần thực hiện tốt những nội dung, nhiệm vụ đề ra trong Chỉ thị số 22-CT/TW, ngày 23-1-2018 của Ban Bí thư về đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ra “Lời kêu gọi thi đua ái quốc” (11/6/1948 – 11/6/2018). Trọng tâm là: (i) Tổ chức học tập, quán triệt tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thi đua ái quốc; tuyên truyền chủ trương, đường lối của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác thi đua, khen thưởng…; (ii) Lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức các phong trào thi đua thiết thực, hiệu quả với mục tiêu phấn đấu hoàn thành tốt các nhiệm vụ trọng tâm của ban, bộ, ngành, địa phương; (iii) Cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cơ quan, đơn vị phải trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức phong trào thi đua và chịu trách nhiệm về chất lượng, hiệu quả, nhằm phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị và tập hợp các tầng lớp nhân dân tham gia, hưởng ứng tích cực, tạo khí thế thi đua sôi nổi, rộng khắp trong cả nước, đưa phong trào thi đua yêu nước trở thành động lực to lớn góp phần phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh.
70 năm đã trôi qua kể từ ngày Bác Hồ ra “Lời kêu gọi thi đua ái quốc” (1948) nhưng những lời dạy của Người về thi đua đến nay vẫn còn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc. Đặc biệt trong công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế hiện nay, Lời kêu gọi thi đua yêu nước của Bác vẫn luôn là nền tảng, là động lực lôi cuốn đông đảo mọi tầng lớp nhân dân, mọi thành phần kinh tế, các tổ chức đoàn thể, ban ngành trong xã hội tích cực hưởng ứng.
NGUYỄN VĂN HƯƠNG
